(ویژه سومین کنفرانس چند زبانه‌های ایران )

چکیده:

هدف این مقاله مروری این است که چگونه یادگیری زبان دوم میتواند در زندگی انسان اثر
بگذارد. مشاهده میشود که زبان سبب افزایش ماده خاکستری و سفید مغز میشود. یادگیری آسانتر زبانهای
سوم و … را تسریع میبخشد. از سرعت مبتلا شدن انسان به بیماریهای مغزی میکاهد. در ایجاد ایدههای
نو و طرز تصمیمگیری بسیار اثرگذار است. محرک نیرو دهی مغز است و باعث تسریع درک مفاهیم
میشود.
کلید واژه:
زبان – یادگیری – مغز – خلاقیت – افزایش – قلب – ماده خاکستری – تسلط – اتصالات –
زوال عقل – تقویت – شنیداری – نگرش – سالم – پردازش – درک – مهارت – تجربه – مبتکر –
سبک تصمیمگیری.

مقدمه:

امروزه جهان به سمتی پا میگذارد که هر کس خود را به آن نرساند، گویی از غافله عقب مانده
است. یکی از این راهها، یادگیری زبان جدید است. شاید با خودتون فکر کنید حالا چرا یادگیری زبان،
دیگر مهارتها نه؟ چون زبان همچون ورزش باعث سلامتی و تندرستی، یادگرفتن مهارت و تجربه
فرصتهای جدید میشود به طوریکه با یک تیر چند نشان میزنیم. زبان به دلیل داشتن ماهیت چند بعدی بر
فعالیتهای دیگر انسان نیز اثر میگذارد، به همین خاطر میتوان گفت این فرآیند بسیار ارزشمند است. با
یادگیری یک زبان خارجی، سبب گسترش ارتباط اجتماعی انسان، یادگیری فرهنگهای جدید، بالا رفتن
اعتماد به نفس، ایجاد فرصتهای شغلی و کسب تجربههای نایاب میشود. فراموش نکنیم که یادگیری
مهارتهای مختلف هم به اندازه زبان بسیار حائز اهمیت است ولی این موضوع در مقال ما نمیگنجد.
زیبایی تنوع زبانی در این است که به ما نشان میدهد که ذهن انسان چقدر مبتکر و انعطافپذیر
است. ذهن بشر نه یک جهان شناختی، بلکه 7000 جهان را اختراع کرده است. 7000 زبان در سراسر
جهان صحبت میشود و ما میتوانیم بسیاری دیگر را ایجاد کنیم. زبانها موجودات زندهای هستند، چیزهایی
که میتوانیم آنها را اصلاح کنیم و متناسب با نیازهایمان تغییر دهیم (لرا برودیستکی 1 ). زبان گویی کلید

ورود به دنیای متفاوت انسانهاست. کلیدی سحرآمیز که میتواند هر کاری انجام دهد. نلسون ماندلا 2
میگوید: «اگر با شخصی به زبانی که متوجه میشود صحبت کنید، کلامتان به ذهن او نفوذ خواهد کرد اما
اگر با آن شخص به زبان مادریش صحبت کنید کلامتان به قلب او نفوذ خواهد کرد.» این جمله کاملاً
گویاست که سخن گفتن با زبان بومی یک کشور چقدر در ارتباط ما با دیگران تاثیرگذار است. با توجه به
مطالبی که گفته شد در ادامه این مقاله به تاثیرات شگفت انگیز زبان بر انسان اشاره میکنیم:

1-افزایش ماده خاکستری و سفید:

در چند سال اخیر با استفاده از علم عصب شناسی و اسکنرها میتوان اتفاقاتی که در مغز رخ میدهد
را به وضوح متوجه شد. دانشمندان طی آزمایشی که افراد شرکتکننده آن هم تک زبانه و هم دو زبانه
بودند، پی بردند که گروهی که افراد آن هم زبان انگلیسی و هم زبان اسپانیایی صحبت میکردند، نسبت به
افرادی که فقط انگلیسی صحبت میکردند، حجم ماده خاکستری آنها افزایش پیدا کرده است. در مغز انسان
سلولهایی وجود دارد به نام نورون که خود شامل جسم سلولی، آکسون و دندریت است. ماده خاکستری
شامل جسم سلولی و دندریتها است و ماده سفید شامل آکسونها. در واقع با یادگیری زبانی جدید، حجم و
چگالی ماده خاکستری و سفید مغز افزایش پیدا میکند.

2-یادگیری آسانتر زبانهای دیگر:

پروفسور سارا گری 3 استادیار گروه زبانها و ادبیات مدرن در دانشگاه فوردهام 4 شهر نیویورک 5 در
مجلهای گزارش داده است افرادی که دو زبانه هستند، نسبت به افراد تک زبانه، زبانهای دیگر را
سریعتر و آسانتر یاد میگیرند. خودمان هم اگر کمی به این مسئله بیندیشیم، درمییابیم که فرد هنگام
یادگیری زبان دوم بیشتر راههای یادگیری را امتحان کرده و به تجربه کافی رسیده است، پس از آن برای
فراگرفتن زبانهای دیگر استفاده میکند. از این رو سریعتر و آسانتر به زبان مورد نظر خود حاکمیت پیدا
میکند.

3-درک سریع:

مجلهای 6 مطلبی منتشر کرده است که طی تحقیقی که بین افرادی که به بیش از یک زبان تسلط

1 Lera Broditsky
2 Nelson Mandela
3 Pro. Sarah Grey
4 Fordham University
5 New York
6 Brain and language

3.داشتند با افراد تک زبانه، پی بردند که افرادی که به بیش از یک زبان تسلط داشتند؛ در فهم و درک
کلمات خیلی بهتر از افراد دیگر عمل کردهاند.

4-دیرتر مبتلا شدن به بیماریهای مغزی:

مغز انسان از 25 سالگی به بعد کمکم دچار کاهش عملکرد میشود یعنی سرعت پردازش دادهها
کمتر میشود و هر چه سن بالاتر رود، این کاهش شدیدتر میشود، پس آیا راهی برای جلوگیری آن هست؟
بله، دانستن و یادگیری زبان گویا مانند ترمز دستی عمل میکند و سبب میشود که اتصالات و
شبکههای مغزی افزایش پیدا کند. در طی تحقیقی که پژوهشگران دانشگاه ادینبورگ 7 بر روی 648 نفر
انجام دادند، دریافتند که این ترمز دستی 5/4 سال از مبتلا شدن به بیماری زوال عقل جلوگیری میکند؛
طوریکه در مقایسه با، با کیفیت ترین داروها که حدود 6 الی 12 ماه بیماری را به تاخیر میاندازد، تاثیر
چشمگیری دارد و میتوان به آن لقب ترمز دستی معجزهگر داد.

5-تقویت مغز:

فرض کنیم یادگیری زبان همچون ورزش برای مغز است. همانطورکه ورزش، باعث تقویت
عضلهها میشود، زبان هم، مغز را تقویت و به روز نگه میدارد. البته فراموش نکنیم که در هر دو
استمرار و پیوستگی بسیار مهم است.

6-تفکر باز:

محققان دانشگاه سیدنی استرالیا در سال 2006 میلادی، طی تحقیقی یافتند که آموختن زبان، سبب
تفکر باز میشود. حال سوال پیش میآید که تفکر باز به چه معناست؟
تفکر باز به موضوع مواجه انسانها با عقیده و دانش دیگران ربط داده میشود یعنی انسانها راحتتر
میتوانند طرز فکر دیگران را درک کنند و خود را جای او بگذارند. در واقع نحوه نگرش و اندیشیدن
انسان را تغییر میدهد. جمله لودویگ ویتگنشاین 8 به این موضوع دلالت دارد. «صحبت کردن به زبانی
دیگر ما را به درک جهانی متفاوت میرساند.»

7-افزایش نوآوری و خلاقیت:

در سال 2012 میلادی در دانشگاه آمریکایی شارجه تحقیقی انجام شده که گویای آن است که
یادگیری یک زبان و یا بیشتر، باعث افزایش خلاقیت میشود. میتوانیم اینگونه برداشت کنیم که انسان با
برخورد با انسانهایی از دیگر کشورها و فرهنگها، با طرز فکرهای مختلف و گوناگون آشنا میشود؛ به
همین خاطر موجب ایجاد ایدههای نو و خلاقیت میشود.

8-تقویت مهارت شنیداری:

یکی از راههای پیشرفت کردن در یادگیری، شنیدن است؛ زیرا با این کار هم میتوان تلفظ درست
کلمات را فهمید و هم کلمه جدید یادگرفت. رفته رفته با دقت فراوان در شنیدن کلمات و صحبتها، مهارت
شنیداری فرد نیز خود به خود تقویت میشود. محققان دریافتند که کسانیکه به بیش از یک زبان تسلط
دارند، در تنظیم صدا و لحن خود تیزنگرتر هستند.

9-افزایش هوش کودکان:

در چند دهه پیش جهان بر این باور بود که یادگیری زبان در کودکی روی مغز اثر گذاشته و درک
را مختل میکند، البته تا زمانی که پژوهش الیزابت پیل 9 و والاس لمبرت 10 روان شناسان کانادایی در
دانشگاه مک گیل 11 در مونترال 12 منتشر نشده بود. این پژوهش نشان داد که در واقع یادگیری زبان در
کودکی باعث افزایش هوش و شناخت میشود. در کودکی به دلیل اینکه مغز انعطاف پذیرتر است، فرآیند
یادگیری زبان راحتتر است.

10-تاثیر در سبک تصمیم گیری:

یادگیری زبان میتواند سبک و طرز تصمیمگیری انسان را تحت تاثیر قرار دهد. طوریکه انسان
در مراحل مختلف هنگام تصمیمگیری، همه جهتها را در نظر گرفته و دقیقتر انتخاب میکند. انسانهای
چند زبانه در مقایسه با تک زبانهها، تصمیمهای تحلیلی بیشتری میگیرند.

نتیجه گیری:

در پایان میتوان گفت تاثیر شگرف زبان بر انسان، بسیار چشمگیر است، از جمله آن تصمیمگیری
هوشمندانه، شنوایی دقیقتر، ایجاد ایدههای خلاقانه، فهم سریع مطالب، کاهش سرعت ابتلا به بیماریهای
مغزی و بسیار مزیتهای دیگر که هنوز بشر به آن پی نبرده است. از این رو زبان برای انسان همانند
پنجرهای رو به دنیای دیگر است، پس بیایید برای خود دنیایی شگفتانگیز ایجاد کنیم.

نویسنده:خانم فاطمه ادهمی