(ویژه سومین کنفرانس چند زبانه‌های ایران )

مقدمه همه چیز درباره یادگیری زبان

زبان، وسیله ایست که انسان در گذر زمان از آن برای آسان سازی ارتباطات اجتماعی و مبادلات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی استفاده کرده و تا به امروز از آن بهره می برد. با بررسی تاریخچه زبان به اهمیت آن در دنیای امروز پی میبریم و در میابیم که زبان طی زمان تغییر و تحولاتی را پشت سر گذاشته تا به شکل امروزی تبدیل شده. مثلا انسان های اولیه از نقاشی روی سنگ به عنوان زبان استفاده می کردند و منظور خود را به دیگری می فهماندند. زبان تنها به زبان گفتاری محدود نمی شود، بلکه انواعی از آن مانند زبان دیداری، شنیداری، خوانداری و… وجود دارد.

چرا یادگیری زبان غیر از زبان مادری اهمیت زیادی برخودار است؟

وقتی از افراد پرسیده می شود که چرا باید به زبانی غیر از زبان مادری مسلط شد پاسخ های متفاوتی دریافت می شود، که در میان پاسخ های متفاوت، شباهت های نیز دیده می شود؛ مثلا اگر این سوال از افراد بزرگسال پرسیده شود معمولا می گویند که یادگیری زبان روش خوبی برای جلوگیری از الزایمر است، و یا اگر از یک فرد جوان پرسیده شود آن را، راه خوبی برای پیشرفت و کسب درامد و همچنیت ارتباطات بین المللی خواهد یافت. علت یادگیری زبان از فرد تا فرد دیگری متفاوت است و دلایل مختلفی برای اینکار وجود دارد.

افرادی هم هستند که یادگیری زبان را تنها به مهاجرت و یا سفر های خارجه محدود می کنند؛ باور ان ها این است که زمانی باید یک زبان خارجی بلد یاد بگیریم که قصد مهاجرت و یا به یک سفر خارجی داشته باشیم. جالب این است که هرگاه سوال چرا باید به زبانی غیر از زبان مادری مسلط شد،پرسیده می شود افراد آن را به زبان انگلیسی تعمیم می دهند، گویی غیراز زبا انگلیسی زبان دیگری را به عنوان زبان بین المللی به رسمیت نمی شناسند در حالی که در دنیا هفت زبان بین المللی وجود دارد.

پرگویش ترین زبان دنیا

زبان انگلیسی یکی از زبان هایی است که در سطح بین المللی کاربرد فراوانی دارد و یکی از پرگویش ترین زبان های بین المللی است که ۱٫۲۶۸ میلیارد سخنگو در تمام دنیا دارد و در تمامی مدارس و دانشگاه های دنیا تدریس می شود که علاوه بر تدریس،بسیاری از مقالات دانشگاهی و بین المللی به این زبان نگارش می شوند و افراد با داشتن این مهارت می توانند مقالات را مطالعه و از آن ها استفاده کنند.

حیطه کاربرد زبان انگلیسی به اینجا ختم نمی شود بلکه در برنامه های هوشمند، در سیستم تنظیمات موبایل و سایر لوازم الکترونیک هم کاربرد دارد. ضمن اینکه زبان انگلیسی در بسیاری از حیطه ها یافت می شود، یادگیری آن از سایر زبان ها ساده تر به نظر می رسد.

قطعا زبان انگلیسی نیز همانند بسیاری از زبان ها دشواری هایی دارد اما این دشواری ها به این معنی نیست که هیچگاه نتوان آن ها را فهمید و نسبت به دشواری های سایر زبان ها آسان تر است.

منابع یادگیری زبان انگلیسی به صورت خود آموز

برای زبان انگلیسی بیش از سایر زبان ها منابع و اساتید و… وجود دارد که انتخاب را برای یک زبان آموز دشوار می کند و سوال پیش می اید که کدام منبع معتبر است ؟

به طور کلی منابعی که از انتشارات آکسفورد و کمبریج هستند معتبرترین منابع یادگیری و دارای سطح بندی دقیق تری هستند و برای هریک از مهارت های چهارگانه یک یا چند کتاب تالیف شده. معمولا کتاب های اموزشی این انتشارات دارای سه سطح: مبتدی، متوسط و پیشرفته هستند که روی جلد آن ها درج می شود.

اما دنیای امروز یادگیری را آسان تر از پیش کرده و تنها با داشتن تلفن هوشمند می توان به صدها کتاب و آموزش رایگان دسترسی پیدا کرد. کانال های یوتیوب، آموزش های اینستاگرامی وهمه و همه منابع خوبی برای یادگیری هستند که فرد بدون کلاس می تواند از آن ها استفاده کند.

در کنار این آموزش های رایگانی که در بستر موبایل می توان یافت، امروزه در گوشه و کنار تمامی شهر ها مراکز مختلف آموزش زبان تاسیس شده که کلاس های زبان انگلیسی در سطوح مختلف، برای سنین متفاوت مدام برگزار می شوند که در این حالت فرد با داشتن یک معلم زبان انگلیسی به راحتی انگلیسی را بیاموزد و دغدغه های یک فرد خوداموز را نداشته باشد.

شیوه های غلط یادگیری زبان انگلیسی

محدود کردن خود به تنها حفظ لغت

یکی از بارز ترین شیوه های اشتباه یادگیری زبان انگلیسی برای زبان آموزان، محدود کردن آن به لغت است، این دسته زبان آموزها بدون در نظر گرفتن وجوه دیگر زبان تنها به نوشتن و حفظ کردن معنی لغت ها بسنده کرده اند . این روش نه تنها در مدت زمان طولانی نتیجه ی مطلوبی را به دنبال ندارد بلکه به فرد زبان آموز این را حس القا می کند که زبان انگلیسی بسی سخت و طاقت فرسا است و او نمی تواند از پس سختی های آن برآید.

مشکلی که در این شیوه یادگیری وجود دارد این که فرد تنها به یک معنی از کلمه بسنده می کند در حالی که برخی لغات و شاید نیمی از آن ها دارای معانی متعدد در حوزه های مختلفی هستند، و ثانیا این شیوه از این جهت نتیجه خوبی به دنبال ندارد چون لغت ها فرار ترین بخش یک زبان هستند و اگر از آن ها در گفتگو ها، در خواندن و نوشتن استفاده نشود در زمان کم به فراموشی سپرده می شوند و باز هم احساسات بد بلد نبودن و عدم توانایی یادگیری به سمت فرد هجوم خواهد اورد. این شیوه نه تنها برای زبان انگلیسی بلکه برای تمامی زبان ها مطلوب نیست.

عدم توجه به مهارت شنیداری

یکی دیگر از اشتباهات رایج بین زبان آموز ها است. فردی را در نظر بگیرید که دارای قدرت مکالمه خوب، دایره لغات متناسب، توانایی خوانداری و نوشتاری او بسیار عالی اما وقتی به مکالمات افراد بومی گوش می دهد نمی تواند دقیق و کامل متوجه جملات و لغات بشود، زیرا در محاوره برخی کلمات به صورت های متفاوت تلفظ می شوند و یا وقتی در کنار حروف دیگر قرار می گیرند صدای تلفظ آن ها تغییر می کند و گاه کلمات تبدیل به اصطلاحاتی می شوند که درک آن ها برای این فرد دشوار و غیرقابل فهم میشوند برای تقویت مهارت شنیداری هم راه حل هایی وجود دارد از جمله: گوش کردن به موسیقی، پادکست های متفاوت، فیلم و سریال است که علاوه بر اینکه مهارت شنیداری را بیش از پیش تقویت می کند، به یادگیری لغات و معانی آن ها هم کمک می کند و باعث می شود که لغات در حافطه بلند مدت ذهن بنشینند.

بعد از انگلیسی چه زبانی یاد بگیرم؟

به غیر از زبان انگلیسی شش زبان بین المللی دیگری نیز در سطح جهان وجود دارد که پرگویش ترین آن ها بعد از انگلیسی، چینی ماندارین هست که ۱٫۱۲۰ میلیارد سخنگو در سطح جهان دارد که از آن به عنوان زبان اقتصاد یاد می کنند. سایر زبان های بین المللی شامل: اسپانیایی، عربی، فرانسوی، آلمانی و زبان روسی هست که هریک در جایگاه خود دارای مزایایی هستند و برای فردی که بدان زبان صحبت می کند فرصت ها و محدودیت های را ایجاد می کند.

اما افراد زبان ها را یا به دلیل علاقه شخصی به آن زبان و یا برای اهداف دیگری مانند تحصیل در خارج از کشور انتخاب می کنند. در هر صورت در دنیا صدها زبان وجود دارد.

هر زبانی شیوه یادگیری مخصوص خود را دارد، مثلا زبان ترکی یک زبانی پسوند گراست، به این معنی که برای یادگیری اصولی این زبان ابتدا باید پسوند های این زبان را بشناسیم؛ برخی زبان ها ابتدا باید به دستور زبان آن ها مراجعه کرد و بعد سایر اجزای آن را آموخت، یعنی دستور زبان بر تمامی بخش ها ارجحیت دارد. و یا مثلا زبان چینی که هیچ حروف الفبایی مثل سایر زبان ها ندارد و در عوض دارای کاراکترهایی است که در ابتدا باید شکل نوشتاری و معانی آن هارا بفهمیم. بنابراین سختی هر زبان با زبانی دیگر فرق دارد.

یکی از موضوعات مهم زبان آموزی توجه به لهجه های مختلف آن زبان هست. مثلا انگلیسی را در نظر بگیرید که در کشور های مختلفی اعم از انگلستان، ایالات متحده امریکا و استرالیا بدان صحبت می شود و هر کدام لهجه مخصوص به خود را داراست. به طور مثال کلمه را در نظر بگیرید و به تلفظ آمریکایی و بریتانیایی آن دقت کنید:Water

UK: waw-ter

US: wadder

هرکشوری هم قومیت هایی دارد که گرچه به یک زبان رسمی صحبت می کنند اما گویش های متفاوتی ازان زبان نیز به وجود می آید.

بهترین راه یادگیری لهجه یک زبان تکرار شنیده ها و تقلید از نحوه صحبت آن هاست.

گوش کردن به یک کتاب صوتی همراه با متن کتاب و تقلید از گوینده یکی از راه های خوب یادگیری لهجه یک زبان خارجی است. اما نداشتن لهجه ای همانند لهجه ی افراد بومی مشکل بزرگی به شمار نمی رود، بلکه نشان دهنده چند زبانه بودن افراد است!

از کی یادگیری زبان راشروع کنم؟

برای یادگیری یک زبان جدید هیچگاه دیرنیست اما چند نکته ای وجود دارد که باید لحاظ کنیم:

• در بزرگسالی میزان مشغله ها بیش از پیش می شوند
• یادگیری زبان و عدم فراموشی آن نیازمند تمرین هر روزه است و یک فرد بزرگسال با مشغله های زیاد شاید نتوانتد به درستی تمارین و مرور را انجام دهد.لذا بهترین زمان یادگیری زبان در سنین کودکی و نوجوانی است، مخصوصا در سنین کودکی در دوره دبستان؛ زیرا در این دوران ذهن از هر لحاظ بیشتر مستعد یادگیری است.

یادگیری در کودکی همانند حکاکی روی سنگ است، همانطور که این نوشته های حک شده روی سنگ تا سالیان متمادی از بین نمی روند، این یادگیری هم تا اخر عمر همراه در ذهن فرد باقی خواهند ماند.

حرف آخر

یادگیری زبان جدید به طور ناخودآگاه ما را با فرهنگ، عقاید، آداب و رسوم آن زبان آشنا می کند و گفته می شود انسان به اندازه زبان هایی که می تواند صحب کند یک فرد در فرهنگ آن زبان به شمار می رود!

آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم دیگر ملت ها از طریق زبان اطلاعات عمومی ما را پربار تر و دانش ما را غنی تر میکند. واضح است که هر فرهنگی علاوه بر مزیت هایی که داراست، معایبی نیز دارد، شاخت معایب در کنار مزایا سبب می شود به فرهنگی که در ان رشد یافتیم پایبند تر از پیش شویم.

در نهایت هر زبانی یکی سری فرصت هایی در اختیارمان قرار می دهد که می توان از آن برای پیشرفت استفاده کنیم و در کنار پیشرفت از مسیر زبان آموزی بیشتر لذت ببریم.

ریما دل پریش

ریما دل پریش