روس ها

روس ها русские (با تلفظ : روسکي يِ(russkiye/ گروهي قومي از اسلاوهاي شرقي اند که خواستگاه آن ها اروپاي شرقي است و زبان روسي русский язык ( با تلفظ : روسکي ايزيک/russkiy yazyk ) که روس ها به اين زبان گفتگو ميکنند زبان رسمي در کشور هاي روسيه ، بلاروس ،قزاقستان و قرقيزستان است و همچنين درک متقابل بالايي ميان روسي ،بلاروسي و اوکرايني وجود دارد .

ضرب المثل 

ضرب المثل ها و تعبيرات عاميانه انعکاس فرهنگ و ارزش هاي اجتماعي مي باشند ؛ضرب المثل نوعي ادبي است که که توسط مردم و يک قوم خلق و به وجود مي آيد .ضرب المثل هر ملت در واقع انعکاس فرهنگ ،شيوه زندگي ،ايده ها ،افکار ،آرزوها ،باور ها و اعتقادات ،ارزش ها و ضد ارزش ها ،محيط زندگي و جغرافياي آن ملت است. نقلي است از زرين کوب از سخن هيپولت تن که مي گويد:

«سه عامل نژاد ،محيط و زمان ؛تلفيق اين سه عامل،تعيين کننده ي پديده ادبي است .»

نمونه های بی شماری از ضرب المثل ها و جملات و سخنان معروف و مشهور به هر زبانی، از جمله زبان روسی وجود دارد. گفته ها در طول نسل منتقل می شود، به دلیل محبوبیت فرهنگ رسانه ای یا محبوب افراد مشهور شناخته می شود و حتی گاهی اوقات در نتیجه اشتباهات یا افسانه های شهری هستند.

در ادامه سعي در بررسي چند ضرب المثل و اصطلاح هاي معروف روسي که برخواسته از فرهنگ روس است رو بررسي کنيم :

Смех без причины признак дурачины _ : خنده بي دليل نشانه حماقت است

) تلفظ : سْميِخ بيِز پْريچيني پْريزناک دوراچيني / (Smekh bez prichiny priznak durachiny

شايدزياد شنيده باشيد که مردم روس خيلي خشک هستند و نمي خندند و يا حتي لبخند نمي زنند ،در روسيه اين ضرب المثل يک شيوه تربيتي هست به طوري که والدين از دوران کودکي اين مسئله رو به کودکان خود گوشتزد مي کنند که لبخند زدن دليل ميخواهد و لبخند زدن يا خنديدن بي مورد نشان دهنده احمق بودن و حماقت فرد است . روس ها لبخند را نشانه صداقت ، شوخ طبعي و يک رابطه صميمي ميدانند همچنين روس ها معتقدند خنده باعث خیر نمی شود بلکه باعث عیب و در نهایت گریه خواهد شد.

веселье лучше богатства _ :تفریح بهتر از ثروت است

)تلفظ : ویسیل یِ لوچشِ باگاتستوا/( vesel’ye luchshe bogatstva

روس ها مردمي هستند که به خوش گذراني و تفريح اهميت بسيار زيادي ميدهند و هميشه اين مسئله در اوليت آن ها است آنها معقتد هستند که بايد در امروز زندگي کرد و ضرب المثل هاي زيادي درباره اين موضوع دارند به اصطلاح معروف خود روس ها Веселье делу не помеха تفريح کردن مانعي ندارد .

Вещь хороша, пока новая, а друг — когда стар _: يک چيز تا وقتي که نو است خوب است اما دوست وقتي قديمي است .

)تلفظ : ويش خاراشا پاکا نُوايا آ دروک کاگدا ستار / Veshch‘ khorosha, poka novaya, a drug — kogda star (

مردم روس روي رابطه دوستي به شدت حساس هستند و هر کسي رو دوست خودشان نميدانند اصولا معتقد هستند که دوست خوب و يک رابطه دوستي خوب به راحتي به دست نمي آيد و علاقه خاصي به دوستان قديمي خود دارند ؛پس فکر دوست شدن با روس ها فقط با چند برخورد ساده کمي سخت بنظر ميرسه و اگر شما يک دوست روس قديمي داريد ميشه گفت شما يک دوست خوب داريد چرا که سعي ميکنند در سخت ترين شرايط کنار شما باشند روس ها کسي رو به عنوان دوست انتخاب ميکنند که بتوانند اون را براي کل زندگي دوست خطاب کنند

Дочку выдать замуж — не пирог испечь _ : ازدواج با يک دختر به معناي پختن کيک (پاي )نيست

)تلفظ :دُچکو ويدات زاموژ نيِ پيروگ ايسپيچ /( (Dochku vydat’ zamuzh — ne pirog ispech’

زن ها و دختران روس از کودکي ياد گرفته اند که با مردان برابر هستند و متعابقا داراي حقوق برابر هستند و اين موضوع برايشان يک مسئله بديهي هست و نيازي براي بحث کردن درباره آن ندارند .اکثرا زنان روس شاغل هستند و بيرون از خانه کار ميکنند پس هيچ مردي نميتوانند زن روس را اجبار به کاري کند و اصولا يک نظام زن سالاري در آنجا حاکم هست.

Земля без воды — мертва, человек без семи — пустоцвет _ : زمین بدون آب مرده است، انسان بدون هفت گل (گل بي ثمر) خالی است .

)تلفظ : زيمليا بيِز وادي ميرتوا چلاويک بيِز سيمي پوستاتس ويِت / Zemlya bez vody — mertva, chelovek (bez semi — pustotsvet

براي روس ها خانواده بسيار محترم و مهم است و به آن اهميت ميدهند و ازدواج در ميان روس ها تابع سنت و آداب هاي پيشينه داري هست و معتقد هستند که يک خانواده خوب و شاد باعث پيشرفت و تعالي است در اينجا هفت گل استعاره از خانواده است و در مقام تشابه ميگويد همان طور که زمين بدون آب مرده است انسان هم بدون خانواده معني ندارد .

Для внука дедушка — ум, а бабушка — душа _ : براي يک نوه ،پدر بزرگ ذهن است و مادر بزرگ روح

)تلفظ : دليا وْنوکا ديِدوشکا اوم آ بابوشکا دوشا ( Dlya vnuka dedushka — um, a babushka — dusha

روس ها احترام به سالمندان را يک ارزش اخلاقي ميدانند و خود را به آن پايبند ميدانند ؛در ميان ملت هاي روس قبل تر ها رسم بر اين بود که خانواده متشکل از پدر بزرگ و مادر بزرگ و فرزند و نوه با يکديگر زير يک سقف زندگي کنند اين شيوه از زندگي هنوز هم درميان روس ها ديده مي شود و اين مسئله باعث شکل گيري رابطه خوبي بين نوه ها و پدر بزرگ و مادربزرگ ها ميشد به طوري که حتي اين اصطلاح که У кого есть бабушка и дед, тот не ведает бед يعني کسي که مادر بزرگ و پدر بزرگ دارد مشکلي را نميشناسد .

Льстец под словами — змей под цветами _ :چاپلوسي و تملق در کلام ،مثل ماري در زير گل است

)تلفظ: لْستيِتس پُد سْلاوامي زْمييِ پُد تْسويتامي / (L‘stets pod slovami — zmey pod tsvetami

روس ها به رک بودن معروف هستند و به شدت از تملق و چاچلوسي بيزار هستند و فردي که عادت به

تملق و چاپلوسي دارد را هم به تبع غيرقابل اعتماد و بعضا خطرناک ميدانند.آنها بيشتر دنبال صداقت در رفتار هستند تا کلماتي دروغين بر زبان ها جاري ميشود حتي اگر اين کلمات با نيت تعارف و …باشد باعث انزجار آنها ميشود .

Как уст румяных без улыбки,Без грамматической ошибки я русской речи не люблю _

همچون لب هاي سرخ بدون لبخند ،من زبان روسي را بدون اشتباه گرامري دوست ندارم .

)تلفظ :کاک اوست روميانيخ بيِز اوليبکي بيز گراماتيچيسکاي آشيبکي يا روسکاي ريچي نيِ لوبلو / Kak ust rumyanykh bez (ulybki,Bez grammaticheskoy oshibki ya russkoy rechi ne lyublyu

اين جمله يک نقل قول معروف از پوشکين نويسنده بزرگ روس در رمان «ايوگني آنگين » است .زبان روسي جزو زبان هاي سخت دنيا است و قواعد دستوري سخت و پر استثنايي دارد به طوري که حتي براي کساني که روسي زبان مادري آنهاست ممکن است اشتباه در قواعد دستوري يان زبان رخ بدهد ؛اما اين اشتباه هاي دستوري به تعبير پوشکين از زيبايي هاي اين زبان است …

حرف آخر

مشکل ترجمه تحت الفظي ضرب المثل هاي روسي اين است که آنها به معناي واقعي کلمه ترجمه نميشوند اين مسئله در درجه اول به اين دليل است که ضرب المثل ها و اصطلاحات در هر کشوري واقعيت هاي خاص خودش را دارد که اين واقعيت ها از کشوري به کشور ديگر از قومي به قوم ديگر متفاوت است به همين دليل هميشه توصيه ميشود وقتيکه ميخواهيد ضرب المثل ها را ترجمه کنيد اول ريشه هاي آن ،تاريخ وقوع ،علت وقوع آن را بررسي کنيد البته اين نکته هم شايان ذکر است مقايسه اي معادل هاي زبان المثل ها در زبان فارسي هم ميتواند بسيار کمک کننده باشد .

نويسنده :زهرا زارع دانشجوي کارشناسي رشته حقوق

منابع :

–بازتاب فرهنگ، ارزش هاو شيوة زندگي در آيينة ضرب المثل ها وتعبيرات عاميانه )مطالعة موردی: ضرب المثل های ترکي آذری شهرستان ماکو DR. YAKUB NEVRUZİ

–پوشکين ،يوگني اونگين

–https://elittte.com/

–https://fa.m.wikipedia.org

–https://ru.m.wiktionary.org/wiki

–https://sbornik-mudrosti.ru

–https://youtube.com/channel/UCxJoUQhCiHTynOhQUS8gW_Q

 –https://www.culture.ru