(ویژه سومین کنفرانس چند زبانه‌های ایران )

کاربرد بلاک‌ چین در یادگیری زبان

مقدمه کاربرد بلاک چین در یادگیری زبان

فناوری در هر زمینه‌ای از زندگی تأثیر گذاشته است و بخش آموزش نیز از این قاعده مستثنی نیست. فرآیند سنتی یاددهی و یادگیری در کلاس درس شامل مربیان و زبان‌آموزان با استفاده از رویکرد تخته سیاه است. اما در سال‌های گذشته شاهد تغییر در پویایی این فرآیند بوده‌ایم.فناوری نفوذ کرده و عمیقاً آن را برای بهتر شدن تغییر داده است. آموزش دیجیتال فرصت‌های یادگیری جدیدی را ارائه می‌دهد زیرا درگیر شدن زبان‌آموزان در یک محیط دیجیتال تعاملی است و مربیان از دوره‌های یادگیری شخصی، استراتژی‌های یادگیری خلاقانه و جذاب استفاده می‌کنند.با نگاهی به موفقیت زبان‌آموزان در شرایط مدرن، آن‌ها باید کاربران متفکر محتوای دیجیتال باشند. یکی از فناوری‌های‌امیدوارکننده که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، بلاک‌چین است.

بلاک‌چین که در ابتدا به دلیل ارتباطش با ارز‌های دیجیتال شناخته شد، به عنوان یک ابزار انقلابی با کاربرد در حوزه‌های مختلف ظاهر شد. در حوزه آموزش، بلاک‌چین این پتانسیل را دارد که روش یادگیری زبان را تغییر دهد.

بلاک چین چیست؟

بلاک‌چین پایگاه داده‌ای است که در آن بیت‌های اطلاعات (بلوک‌ها) به یکدیگر (در یک زنجیره) مرتبط می‌شوند به عبارتی بلاکچین یک دفتر توزیع برای ثبت تراکنش هاست که ویژگی‌های خاصی دارد.این بلوک‌های داده نباید به تراکنش‌های مالی مرتبط باشند، بلکه ممکن است به هر نوع دیگری از داده‌ها مربوط باشند که باید به‌طور ایمن ثبت شوند و به صورت گذشته تغییر نکنند. اولین بلاک‌چین در سال ۲۰۰۸ توسط دانشمندی به نام ساتوشی ناکاموتو مفهوم‌سازی و اجرا شد.

بلاک چین دارای ۶ ویژگی است

عدم تمرکز مرکززدایی‌شده

یکی از مشخصه‌های بلاک‌چین، غیرمتمرکز بودن آن است. این نه‌تنها برای ذخیره‌سازی داده‌ها، بلکه برای تصمیم‌گیری و حکمرانی نیز صادق است. مسائلی که در آن هر تراکنش در شبکه، تنها توسط دو گره در یک زمان انجام می‌شود و نیازی به اعتبارسنجی شخص ثالث ندارد. مرکززدایی به بلاک‌چین اجازه می‌دهد تا به یک مرجع مرکزی متکی نباشد.

اجماع‌محور (تائید اعتبار)

الگوریتم اجماع به‌طور کلی به‌عنوان یک فرایند تصمیم‌گیری چارچوب‌بندی می‌شود که در آن گروهی از افراد نظرات فردی خود را برای ساختن تصمیمی که بهترین تخمین از یک فرایند یا سیستم را ارائه می‌دهد، بیان می‌کنند. به عبارت ساده این فقط یک روش برای تصمیم‌گیری در روند رخ‌دادن رویداد در یک
گروه مورد استفاده است.الگوریتم اجماع برای دستیابی به اجماع بین گره‌ها برای تغییر یا اصلاح اطلاعات در بلوک‌ها یا به عبارتی رای‌گیری و به اجماع رسیدن برای ثبت اطلاعات در بلوک استفاده می‌شود.

تغییرناپذیر (همیشگی و مهروموم‌شده)

تغییرناپذیری بلاک‌چین شاید جذاب‌ترین ویژگی برای جلوگیری از دست‌کاری اسناد و گواهینامه‌ها باشد. هر بلوک با استفاده از یک تکنیک رمزنگاری امن که اطلاعات مربوط به بلوک قبلی را ارائه می‌کند، به بلوک قبلی مرتبط می‌شود.

شفافیت

شفافیت و مسئولیت‌پذیری جنبه‌های مهمی برای هر تلاش فناوری هستند. زیرا بسیاری از موارد روزمره هوشمند شده‌اند و به‌طور منظم با داده‌های کاربر تعامل دارند. فناوری‌های اخیر مانند بلاک‌چین، این ویژگی‌ها را از طریق طراحی زیرساخت‌ها و توانایی‌شان به‌عنوان مکانیزم‌های ثبت سوابق تبلیغ می‌کنند زیرا بلاک‌چین ویژگی‌هایی از قبیل غیرمتمرکز بودن و ترکیب شفافیت و امنیت که گاه واژۀ اعتماد را به همراه می‌آورد، برخوردار است. یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های فناوری بلاک‌چین میزان شفافیتی است که می‌تواند ارائه دهد. بلاک‌چین پتانسیل بازکردن اطلاعات و کمک به ایجاد شفافیت بیشتر را دارد.

قرارداد‌های هوشمند

قرارداد‌های هوشمند برنامه‌های خوداجرایی هستند. آن‌ها زمانی فعال می‌شوند که الزامات یا شرایط ازپیش‌تعیین‌شده برآورده شوند و در یک بلاک‌چین ذخیره شوند.

رمزنگاری

رمزنگاری به تمرین ارتباطات ایمن در یک محیط خصمانه (اینترنت) اشاره دارد. این فناوری نقش مهمی در محیط بلاک‌چین دارد. کلید عمومی رمزنگاری یک سیستم رمزنگاری خاصی است که به‌طور گسترده در اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بلاک‌چین وظیفۀ تولید آدرس‌ها و احراز هویت تراکنش‌ها با استفاده از امضای دیجیتال، یکی از محبوب‌ترین کاربرد‌های کلید عمومی رمزنگاری را بر عهده دارد.

کاربرد بلاکچین در یادگیری زبان

فناوری بلاک‌چین با تمرکززدایی، قابلیت ردیابی، تغییر ناپذیری، شفافیت مشخص می‌شود و می‌تواند ویژگی‌های ارز را مدیریت کند. این ویژگی‌های فنی می‌تواند منجر به سیستم‌هایی با مزایای خاص از نظر قابلیت اطمینان، اعتماد، امنیت و کارایی شود. آنچه فناوری بلاک‌چین واقعاً ارائه می‌کند یک روش سریع، ایمن، معتبر و غیرقابل انکار برای انجام تراکنش‌ها و همچنین یک مکانیسم کنترل توزیع شده قابل اعتماد است که هر گونه نقض احتمالی را هم به دلیل عمومی بودن داده‌ها و هم به دلیل اینکه روش رمزگذاری عملاً غیرقابل تعرض است، از بین می‌برد.
زبان‌آموزی به عنوانیک علاقه یا نیاز و یادگیری صحیح واژگان در هنگام یادگیری زبان خارجی اهمیت ویژه‌ای دارد. امروزه بسیاری از زبان‌آموزان با مشکلاتی مانند آموزش خسته‌کننده واژگان، فراموشی سریع پس از یادگیری به دلیلی عدم تکرار، یادگیری  ناکارآمد واژگان و عدم ابتکار مواجه هستند. بنابراین، جستجوی شیوه تدریس علمی و مؤثر برای بهبود پیشرفت واژگان زبان‌آموزان ضروری است.

صدور و تأیید گواهینامه

صدور و ذخیره گواهینامه‌ها و مدارک زبان، تأیید و اشتراک این گواهینامه‌ها و مدارک تحصیلی مهمترین بخش توسعه برنامه‌های بلاک‌چین آموزشی برای حل مشکلات اعتماد در حوزه آموزش است گواهینامه‌ها و سوابق یادگیری فردی که مهارت‌ها و دستاورد‌های فردی را تأیید می‌کند، نقش مهمی هم در آموزش و هم در بازار بازی می‌کند، و بنابراین، باید در دفتر کل طولانی مدت در دسترس و بدون دستکاری ذخیره شود بسیاری بر این باورند که استفاده از فناوری بلاک‌چین می‌تواند شفافیت و کارایی را افزایش دهد و به تمرکززدایی دست یابد، مدارک و گواهینامه‌های زبان را مدیریت کند و در نتیجه تقلب در گرفتن مدارک و گواهینامه‌ها را کاهش دهد در بستر بلاک‌چین وقتی داده‌ای روی بلوک ثبت شود دیگر غیر قابل تغییر است و با ایجاد شفافیت باعث می‌شود گواهینامه صادر شده ذخیره و غیر قابل تغییر شود در نتیجه می‌توان برنامه کاربردی یا پلتفرم‌هایی از فناوری بلاک‌چین ساخت که برای ذخیره و تأیید مدارک تحصیلی و مدیریت گواهینامه‌های زبان‌آموزان استفاده کرد.

اعتباربخشیدن به مطالعات یا مؤسسات آموزشی

فناوری بلاک‌چین می‌تواند نقش مهمی در تأیید و احراز هویت، اعتبار یادگیری زبان، مانند گواهی‌ها و مدارک تحصیلی داشته باشد. در حال حاضر، عدم اعتماد و شفافیت در روند تأیید وجود دارد که منجر به مسائل مربوط به گواهی‌های جعلی و ادعا‌های تقلبی می‌شود.
با استفاده از بلاک‌چین، مؤسسات آموزشی و پلتفرم‌های یادگیری زبان می‌توانند رکورد‌های دیجیتالی از دستاورد‌ها ایجاد کنند. هر گواهینامه را می‌توان به صورت رمزنگاری امضا کرد و در بلاک‌چین ذخیره کرد و از صحت آن اطمینان حاصل کرد ویژگی غیر متمرکز بودن بلاک‌چین در این فرآیند خطر تقلب را کاهش می‌دهد و روشی قابل اعتماد برای مؤسسات آموزشی زبان و سایر ذینفعان برای تأیید مهارت زبان ارائه می‌دهد.
همچنین با ساخت و راه‌اندازی یک پلتفرم بر یک شبکه P۲P یا همان همتا به همتا توزیع شده در سطح بلاکچین این امکان را می‌دهد که از پکیج‌های آموزشی اختصاصی مؤسسه آموزشی و یا حتی مربی در بستر بلاکچین توکن‌هایی ساخته شود‌های که به عنوان اعتبارات آکادمیک است که می‌تواند بی‌همتا باشد و غیر قابل تغییر و تعویض و این به سیستم آموزشی امکان می‌دهد تا از محتوا‌های آموزشی خود حفاظت کنند.

امنیت و مدیریت آموزشی

بلاک‌چین و به ویژه قرارداد‌های هوشمند می‌توانند سطوح جدیدی از امنیت، اعتماد و شفافیت را برای یادگیری الکترونیکی و محیط‌های یادگیری مشارکتی فراهم کنند، از
اعتبار ارزیابی‌ها و امتحانات و همچنین صدور اعتبارنامه‌ها و ذخیره اطلاعات در الکترونیک اطمینان حاصل کنند. کاربرد‌های بلاک‌چین را در مدیریت مؤسسه و به ویژه در ذخیره سوابق، تأیید هویت یادگیری و امنیت محتوا تحلیل کرد. حفاظت از حقوق دیجیتال و محتوای دیجیتال، امضای دیجیتال، مهر، حقوق دیجیتال، کپی رایت، زوش‌ها و ابزار‌های آموزشی که توسط زبان‌آموز یا مربی یا مؤسسه به دست می‌آید. یکی دیگر از زمینه‌های کاربردی است که بلاک‌چین می‌تواند پیشرفت‌های قابل توجهی ارائه دهد. اگر بخواهیم به صورت واضح بیان کنیم باز همان بحث غیر قابل تغییر بودن داده‌ها و اطلاعات ثبت شده و غیر قابل تغییر در بستر بلاک‌چین است که امنیت را تضمین و حفظ اعتبار می‌کند. داده‌ها و اطلاعات ثبت شده به صورت رمزنگاری شده ثبت می‌شوند.

پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک‌چین

ساخت پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین به زبان‌آموزان اجازه می‌دهد تا مستقیماً با زبان مادری زبانی که در حال یادگیری هستند ارتباط برقرار کنند. قرارداد‌های هوشمند تعاملات ایمن و شفاف را تسهیل می‌کنند و تضمین می‌کنند که هر دو طرف به تعهدات یادگیری زبان مورد توافق خود عمل می‌کنند. علاوه بر این، پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک‌چین می‌توانند مشوق‌هایی مانند پاداش‌های توکن‌شده برای مشارکت فعال و تعاملات با کیفیت ارائه دهند و جامعه یادگیری زبان پر جنب و جوش را تقویت کنند.

سیستم‌های پاداش

یکی از مزایای بلاکچین را می‌توان ساخت توکن‌های انگیزشی دانست. فناوری بلاک‌چین امکان ایجاد توکن‌های دیجیتال یا ارز‌های دیجیتال را فراهم می‌کند که می‌توانند به عنوان مشوقی برای دستاورد‌های یادگیری زبان استفاده شوند به طوری که مؤسسات آموزشی می‌توانند به زبان آموز‌های خود انگیزه بدهند وقتی زبان‌آموزیی بالاترین نمره را در کلاس دریافت کند می‌تواند از ارز‌ها دیجیتال یا توکن‌ها به عنوان پاداش دریافت می‌کند. این نوع پول را می‌توان در کیف پول آموزشی ذخیره کرد، به عنوان شهریه استفاده کرد، حتی با ارز‌های واقعی مبادله کرد.

گیمیفیکیشن

بلاک‌چین می‌تواند ادغام عناصر گیمیفیکیشن و پاداش‌های نمادین برای ایجاد انگیزه‌ای برای یادگیری و تعامل زبان تسهیل کند. زبان‌آموزان می‌توانند نشانه‌ها یا دارایی‌های دیجیتالی را برای تکمیل وظایف زبان، دستیابی به نقاط عطف، یا مشارکت در جامعه زبان را به خوبی یاد بگیرند. گیمیفیکیشن می‌توانددر یادگیری و آموزش، جذابیت انبوهی در بین یادگیرندگان بخصوص یادگیری زبان و در برانگیختن انگیزه، مشارکت زبان‌آموز تأثیر دارد.
Duolingo که برنامه‌ای برای یادگیری زبان است به طور مؤثر از مکانیک بازی برای جذب کاربران و یادگیری بهتر در آموزش زبان استفاده می‌کند.
۲-۷-پلتفرم‌های غیرمتمرکز یادگیری زبان:
در بستر بلاکچین می‌توان پلتفرم‌های غیر متمرکز ساخت که در آن زبان‌آموزان و مربیان می‌توانند مستقیماً بدون واسطه به یکدیگر متصل شوند. قرارداد‌های هوشمند بر روی بلاک‌چین می‌توانند تراکنش‌های ایمن و شفاف کند و در صورت بروز مشکل بین زبان‌آموز و مربی، جبران خسارت عادلانه را تضمین کنند و همچنین زبان‌آموزان به آموزش زبان با کیفیت دسترسی داشته باشند.

نتیجه‌گیری

همانطور که در برنامه‌ها و سیستم‌های ارائه‌شده نشان می‌دهد، به نظر می‌رسد فناوری بلاک‌چین پتانسیل زیادی برای بهره‌برداری در حوزه آموزش زبان دارد. برای اجرای فناوری در روش‌های آموزشی فعلی یا آتی پیشنهاد شد. از جمله آن‌ها می‌توان به صدور گواهینامه، اعتبار سنجی، پاداش‌ها، پرداخت‌ها و مدیریت مالکیت معنوی اشاره کرد. تحقیقات همچنین می‌تواند در طراحی و اجرای فعالیت‌های یادگیری، ردیابی فرآیند یادگیری و اندازه‌گیری نتایج، ارزیابی، و اعتباربخشی و بهبود کیفیت آموزش آنلاین پیش برود. تحقیقات آینده همچنین می‌تواند در بخش‌هایی مانند آموزش شغل محور زبان و آموزش یادگیری مادام‌العمر تمرکز کند، جایی که نیاز به اعتبارسنجی مبتنی بر بلاک‌چین در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت. به‌ویژه با استفاده از قرارداد‌های هوشمند، می‌توان از اجرای رویه‌های جدید و ایمن و ساده شده که همکاری و مشارکت را نه تنها بین مؤسسات آموزشی، بلکه بین مربیان ومؤسسات آموزش زبان و همچنین بین مربیان و زبان‌آموزان تضمین می‌کند،. در نهایت، بلاک‌چین می‌تواند برای ایجاد انگیزه در مربیان و زبان‌آموزان با اعطای جوایز به صورت نشان یا ارز دیجیتال به کسانی که استاندارد‌ها یا اهداف مورد توافق را برآورده می‌کنند، استفاده شود. بلاک‌چین همچنین می‌تواند یک پایگاه قابل اعتماد برای ایجاد یک مؤسسه زبان یا سیستم اعتبار سنجی محصول باشد و به اطلاعاتی در مورد تأثیر یک آموزشگاه یا مؤسسه مهارت زبان زبان‌آموزان دسترسی پیدا کند. یک سیستم یادگیری زبان آنلاین مبتنی بر بلاک‌چین را برای نظارت بر فرآیند یادگیری انگلیسی زبان‌آموزان به طور واقعی و منصفانه پیشنهاد کردند. این سیستم می‌تواند زبان‌آموزان و موارد آموزشی را مدیریت کند و از قرارداد‌های هوشمند برای ارائه چهار عملکرد استفاده می‌کند: ثبت رفتار یادگیری زبان‌آموزان، محاسبه نمرات نهایی زبان‌آموزان، ثبت نمرات نهایی زبان‌آموزان و نمرات پرس و جو استفاده کنند. که چنین سیستمی می‌تواند مربیان را از تکالیف سنگین و پیچیده نجات دهد و ارزیابی قابل اعتمادی از رفتار زبان‌آموزان ارائه دهد.

فناوری بلاک‌چین این پتانسیل را دارد که با افزایش تأیید اعتبار، توانمندسازی زبان‌آموزان، تسهیل تبادل زبان همتا به همتا، ایجاد تجربیات یادگیری شخصی و غیره، یادگیری زبان را متحول کند. تلاش‌های تحقیق و توسعه مداوم به مقیاس‌پذیری، تجربه کاربر و نگرانی‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی می‌پردازد. همانطور که بلاک‌چین و مؤسسات آموزشی با یکدیگر همکاری می‌کنند، می‌توانیم منتظر آینده‌ای باشیم که یادگیری زبان شفاف‌تر، ایمن‌تر و شخصی‌تر شود و فرصت‌های جدیدی را برای زبان‌آموزان در سراسر جهان باز کند

تیر ماه ۱۴۰۲
نویسنده: صدیقه سخایی کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی​